Herziene uitgave van de voetreis in 1823

Hoeveel kilometer legden Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp in het jaar 1823 te voet af door Nederland, toen ze hun befaamde voetreis maakten? Ik zou de rekenaars onder mijn volgers willen vragen of zij wellicht het aantal kilometers dat Jacob en Dirk liepen kunnen berekenen. Er is een prachtige kaart van hun route getekend in de nieuwe druk van Jacobs dagboek van de voetreis. Een presentexemplaar voor wie het juiste antwoord geeft kan ik echter niet ter beschikking stellen, want ik weet het antwoord niet! Het zal lastig rekenen zijn omdat de kilometers over de paden en wegen van toen anders waren die van nu.

In 2000 gaven Geert Mak en ik Lopen met Van Lennep uit, het dagboek dat Jacob bijhield in de zomer van 1823. Tegelijkertijd kwam er een serie op de buis, waarin te zien was hoe Geert deze voetreis naliep door het landschap van nu – en hoeveel er nog onveranderd was gebleven. 2000 was het jaar dat de negentiende eeuw definitief zijn benaming ‘de vorige eeuw’ verloor, en in dat jaar waren er in het hele land tentoonstellingen en bijeenkomsten over de negentiende eeuw, waarbij de uitgave van Van Lenneps dagboek naadloos aansloot.

We zijn nu achttien jaar verder. Het boek zou meerderjarig zijn geworden, als het nog leverbaar was. Maar het is al een hele tijd alleen maar antiquarisch te krijgen, voor vrij hoge bedragen. Tijd voor een nieuw jasje. Het oude was een beetje sleets. Inmiddels zijn  afbeeldingen van negentiende-eeuwse landschappen, buitenhuizen, markten en dergelijke veel makkelijker te vinden via internet. Dus hebben we de visuele informatie in het boek flink kunnen uitbreiden. Tientallen plaatjes hebben we toegevoegd, die allemaal naadloos aansluiten bij de landschapsbeschrijvingen in de tekst. Ook vonden we afbeeldingen van schilderijen die ze zagen en gebouwen die ze bezochten. De toelichtingen zijn herzien en uitgebreid. De vorige editie had geen plaatsenregister, dat is nu toegevoegd, dus iedereen kan nu volgen dat de jongens dorpjes als Haaften, Koekange, Ferwerd en Zweelo bezochten. En ook dat ze Brabant grotendeels, Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en de Zuidelijke Nederlanden helemaal oversloegen. Het Verenigd Koninkrijk zat nog niet in hun gedachten, Nederland was nog min of meer een synoniem voor de Zeven Provinciën.

Van Lenneps dagboek is af en toe bevlogen, als hij zich kwaad maakt over de manier waarop met bedelaars wordt omgesprongen. Hij is een flirter en gokker in Bad Bentheim en altijd zoekt hij getuigen van het verleden op in de plaatsen die hij bezoekt. Zijn weergaven van dialogen tussen bijvoorbeeld een duffe dominee en de twee die hem willen bezoeken, zijn heel geestig. Als hij ontroerd is, door landschappelijke schoonheid, door een agressieve behandeling of door de ontmoeting met een vroegere vriendin, schrijft hij zijn gevoelens op in poëzie.

Naar aanleiding van de eerdere uitgave zijn er nogal wat mensen geweest die de voettocht geheel of gedeeltelijk zijn gaan nalopen of nafietsen. Her en der op internet vind ik er verslagen van. Ik hoop dat er nu weer mensen geïnspireerd worden om de Van Lennep-wandeling uit te voeren. Het Geuldal en het Pieterpad zijn al zo platgelopen – hier kunt u zelf nog aan de slag. Met de nieuwe uitgave van uitgeverij Atlas Contact in uw hand.